dinsdag 7 mei 2013

1370 – MORAAL IN DE KERK, OF KERK IN DE MORAAL. MISSCHIEN ZELFS KERK ZONDR MORAAL.


***

Dinsdag 7 mei 2013

Bloeimaand

Zon 6u06-21u13

H Stanislas

Als het regent op Sint-Stanislas liggen de patatten in een plas

.

1370 – MORAAL IN DE KERK, OF KERK IN DE MORAAL. MISSCHIEN ZELFS KERK ZONDR MORAAL.

°°°

 

°°°

Dit stukje gaat weer over een ongemakkelijke waarheid. Nee nee, niet over de opwarming van de aarde of het smeltend ijs van de Noordpool. Deze keer ook niet om te wijzen op VRT-nieuws en ander ramptoerisme, maar om – spijts de vele donkere wolken - te wijzen op de zonnige kant van het leven. In de Bijbel – ach weer niet die oude zak – staat helemaal bij ’t begin het verhaal van de Boom van Kennis van Goed en Kwaad. Daar is Darwin nog altijd niet aan toe gekomen : die is blijven steken in het materiele. Van die Boom van de Kennis van Goed en Kwaad mochten Adam en Eva zelfs geen afgevallen appel van opeten. Wat ze dus – goddank - toch deden, meer nog, ze zaten aan den boom zelf. Als straf werden ze weggestuurd uit het Aards Paradijs. De gevolgen zij gekend! Ze zouden voortaan hun brood eten in het zweet huns aanschijns, en hun kinderen (op de vrouwen-afdeling) in pijn en smarten ter wereld moesten brengen. En vele duizenden jaren lang is dat zo gebleven….Al is zelfs daarin de laatste tijd verbetering gekomen : Darwin heeft gelijk! De gebraden kiekens vliegen ons bijna in de mond, en voor kinderen is er de in vitro fertilisatie.
Goed, hé, zo’n boom! Nu zou bij elke appel al vlug een paswoord horen, zonder dewelke geen toegang. We zijn dus op goede weg, want we krijgen (zie hieronder) reeds van alles te horen om uit te leggen, dat paswoorden inzake ‘Geloof en Zeden’ al lang uit de mode zijn. Moraliteit heeft zelfs de letters www. niet nodig om op Internet toegankelijk te zijn. Gewoon downloaden wat men lust, en het ander deleten . Een soort van ‘Freies Manöver-Befehl, waardoor het de U-Boote op het einde van het Dritte Reich toegelaten werd hun eigen schip tot zinken te brengen, zodat het niet in handen van de vijand viel. Freies Manöver dus in de diepzee van de moraliteit.
Om in zeevaart-termen te blijven : ik dacht dus verkeerdelijk tot hiertoe dat ‘de mensheid’ toch o zo blij was met de uitvinding van het kompas en de sextant, twee toestelletjes van eerder bescheiden afmetingen, die een vaste richting aangaven. Het kompas wees altijd en overal, over alle oceanen, naar het magnetische Noorden, en met de sextant kon men de sterren ‘schieten’, d.i. de eigen positie bepalen ten opzichte van de sterren in het firmament. Anders gezegd :  het schip had , om zijn bestemming veilig te bereiken, vaste anker-punten nodig, al kon het natuurlijk ook ‘op de reutel’ gevaren hebben, met alle gevolgen vandien. Met het GPS-systeem gaat alles veel vlugger en veel accurater, maar het systeem  beschikt nog altijd over een vast punt in de ruimte  Mensen die ‘op de reutel’ door het leven gaan, d.i. zonder houvast, zijn geen zeevaarders, maar zelfmoordenaars. Met een ankerpunt voor ogen, zouden er volgens mij geen ‘hulp-lijnen voor jongeren’ meer nodig mogen zijn.
Ja, natuurlijk! Voor individuen met beperkte vaar-routes tussen een paar kerktorens (huiske, tuintje, kindje), zijn er geen kompassen nodig. Zolang ze de schijn mar ophouden en vooral niet teveel nadenken. Voor hen volstaat de VRT en de gewone gazet. Bezorgd zijn om de leefbaarheid van die grote wijde wereld na hen, of rond hen, zit er niet in. Vroeger heette dat  Chacun pour soi, et Dieu pour tous’ maar nu die ‘Dieu’ is afgeschaft, is het alleen nog ‘Chacun pour soi’, tenzij De Drie Musketiers er worden tussen gegooid. ÉÉN VOOR ALLEN, EN ALLEN VOOR ÉÉn…. Dat de ‘ethische verworvenheden’ (abortus, homo-huwelijken, euthanasie van de wieg tot het graf, de losse zeden, het neerhalen van een de normale gezinswaarden) in feite op termijn de uitdrijving uit het Aards Paradijs betekenen – door uitsterving – zal hen worst wezen. ‘Après nous, le déluge’…

°°°

Ter zake :

Maatschappij zal modernisering Kerk nooit genoeg vinden 

05-05-2013 - Herman de Dijn – tertio

® Iskander, de denktank van Prof. Mathias Storme

*

Hoever moet de Kerk aan de in de samenleving breed gedeelde morele mentaliteit en sensibiliteit tegemoetkomen? Herman De Dijn, emeritus hoogleraar wijsbegeerte en voormalig vicerector van de KU Leuven, beschouwt dit als een fundamenteel vraagstuk waarmee ze te maken heeft. Hij antwoordt alvast dat wat de kerk ook doet, het voor de maatschappij nooit genoeg zal zijn.

 Velen in en buiten de Kerk hopen dat na de doctrinaire rechtlijnigheid van Benedic­tus XVI met Franciscus eindelijk de klemtoon zal komen te liggen op zaken die minder choquerend zijn voor de hedendaagse mentaliteit. De aandacht dient verschoven van ‘harde’ morele stand­punten die verdeeldheid zaaien, naar thema’s waarin iedereen zich kan vinden: de optie voor de armen, nadruk op sociale rechtvaardigheid en dergelijke. Wan­neer iemand als aartsbisschop André Joseph Léonard die nieuwe vriendelijke geest dan doorkruist met ‘ongepaste’ uit­spraken over homo’s, en dat nog wel in volle paastijd, kri­jgt hij zelfs kritiek uit eigen rang. Maar zelfs als Rome om al dan niet oppor­tunistische rede­nen klemtonen anders zou gaan leggen, blijft er een hemelgroot probleem.

 

Franciscus lijkt in vele opzichten toch ook een ‘conservatief’ die zeer waarschijnlijk niet zal toegeven op punten zoals de wijding van vrouwen, abortus en euthanasie, problemen rond echtscheiding en homoseksualiteit. Zelfs indien er enige toegev­ing komt bijvoorbeeld over de aanvaarding van condooms of de communie van uit de echt gesche­den partners, blijven er talrijke thema’s over die vroeg of laat weer grote ergernis zullen wekken.

Er is trouwens een fundamenteler prob­leem dat volkomen losstaat van concrete figuren. Vele Vlaamse katholieken ergeren zich blauw aan de conservatieve roomse standpunten die volgens hen mijlenver afstaan van de morele gevoeligheid van moderne, geëmancipeerde individuen. De kerke­lijke moraal loopt een paar eeuwen achter, zoals wordt gezegd. Wat kan dat echter betekenen? Dat de kerk haar moraal ‘up to date’ maakt? Hoever zou ze moeten gaan in de aanpassing aan de hedendaagse morele gevoeligheid? Moet kunnen: ook euthanasie, ook abor­tus na prenatale diagnos­tiek of postnatale ‘abortus’? Moet de kerk niet ook drin­gend een voorvechter worden van de dierenrechten of vegetarisme aanprijzen? Dit is duidelijk: het zal nooit genoeg zijn.

Ons fundamentele probleem heeft te maken met de aard zelf van de huidige breed gedeelde morele mentaliteit en sensibiliteit. Het is de mentaliteit van het expressieve individualisme. Elk individu is geroepen om het eigen leven zelf vorm te geven vanuit eigen creativiteit en autonomie. Die mentaliteit impliceert dat iedereen ongehinderd zelf moet kunnen bepalen wat goed of kwaad is en daarnaar mag handelen, zolang we tenminste het recht van anderen om hetzelfde te doen aanvaarden en anderen niet schaden in het uitoefenen van hun recht. Het individu respecteren is die vrijheid en haar voorkeuren eerbiedigen. Het wordt dus onmogelijk een ander nog te beoordelen vanuit een gemeenschappelijke of voorgegeven moraal: alle expressies van zichzelf, alle levensprojecten zijn fundamenteel evenwaardig. De mentaliteit ‘Wie ben ik om een ander voor te schrijven hoe te leven’ is totaal vanzelfsprekend geworden.

 Vandaar dat allerlei zaken ‘moeten kun­nen’ die vroeger totaal ‘not done’ waren. Denk aan de aanvaarding van euthanasie – nu zelfs opgeëist als een recht – of van sado­masochistische praktijken, mits wederzijdse instemming en respect voor de open­bare orde natuurlijk. In zo’n context is er geen plaats voor instanties die openlijk het subjectieve karakter van wat moreel on-aanvaarbaar is, verwerpen of die openlijk waarden zoals exclusieve monogamie of de ‘heiligheid’ van het menselijke lichaam prediken.

Instanties zoals de kerk, die ‘objectieve’ morele eisen verdedigen of transcendente waarden affirmeren – “Jezus is de ware weg naar het heil” –, kunnen in een wereld zoals de onze alleen overkomen als sektarische instanties die het op onze vrijheid gemunt hebben. Door ‘objectieve’ morele eisen te prediken, door niet akkoord te gaan met de idee dat ieder maar voor zichzelf kan beslis­sen wat goed en kwaad betekent, plaatst de kerk zich buiten de huidige consensus – wat ook de concrete moraliteit mag zijn die ze centraal stelt. Ze zal in de huidige context altijd overkomen als een instantie die de vri­jheid van het individu negeert, dat individu dus niet respecteert en haar mening aan anderen wil opdringen.

Als de kerk zich, zoals zovelen wensen, werke­lijk wil aanpassen aan de huidige tijd, dan rest haar maar één oploss­ing: zich plooien naar het expressief individualisme, rad­i­caal de kaart trekken van het eerbiedi­gen van de post­moderne idee van individuele vrijheid en zelfcreatie, en tegelijk volledig stop­pen met het beoordelen van de levenswijze van individuen vanuit een overgeleverde moraal. Hoe kan de kerk dat? Door zich met haar traditie van meditatie, rituelen en symbolen ten dienste te stellen van de individuele zoektocht naar spirritualiteit; door zich dus ten dienste te stellen van ‘de religieuze behoefte’ die er zeker bij bepaalde individuen nog altijd is. Daarbij moet ze dan – zoals sommi­gen niet ophouden te bepleiten – volop gebruik maken van de moderne communicat-ietechnieken en vooral van de nieuwe sociale media. Uit het arsenaal van de chris­telijke spiritualiteit, mede door de media gepropageerd, zal elk individu of groep dan kunnen plukken wat het voor de eigen zingeving nodig en nuttig acht. Zoals nu al gebeurt met de joodse kabbala of het boeddhisme bijvoor­beeld.

Als de kerk zich niet kan vinden in de huidige mentaliteit en zich dus niet aanpast aan de post­moderne sensibiliteit zal ze onvermijdelijk in de marge van de samenleving gedrukt worden – tenminste in de westerse wereld. Trouw blijven aan het eigen erfgoed – wat bepaalde aanpassingen niet uitsluit natuurlijk – kan en moet dan gepaard gaan met de idee dat, ook al zit ze in de marge, ze toch tegelijk op een tegendraadse manier tot de eigen tijd behoort: “In de wereld maar niet van de wereld.” Of zoals ik recentelijk (Ter­tio nr. 688) in een citaat van Gilbert Keith Chesterton las: “De Kerk is de enige instantie die de mens er kan van weerhouden louter kind van zijn tijd te zijn.” Tijden zijn zelden of nooit monolitisch, noch eeuwig­durend

 

°°°

Andere landen, andere zeden. Andere zeden is totaal andere Staatszenders.
Hier in Italië is het de gewoonste zaak van de wereld, dat de Staatszender Rai Uno, in het Nieuws een kort sfeerbeeld geeft van het zon-overgoten Sint Pietersplein in Rome op Zondag. Laatst zagen we een kwieke oude man, helemaal in ’t wit, gewonnen-verloren afstappen van de paus-mobiel midden die honderdduizenden aanwezigen, om een paar kinderen in de menigte een kruisje te geven, of zo. Toen hij galant en minzaam de hand drukte van een oud vrouwtje, viel iets op de grond. Rapper dan rap had de oude man zich gebukt, om het terug te kunnen geven aan dat oud vrouwtje op haar stoel.
JaJa, Paus Benedictus XIV was niet perfect (hij is ooit (n Hitlerjunge geweest), en Franciscus was in Argentinië ooit de bezem van Dictator Pinochet : hoe kan hij dan deugen! .
*
Nee, we mogen niet zeggen ‘ze doen maar’, al die slimme grote koppen in en buiten de Kerk. Dat is, op termijn maar ook subito, medeplichtig zijn aan massa-moord. Ieder van ons heeft een ingebouwd kompas voor normen en waarden, met een naald die altijd wijst naar het Absolute Goede. Voor zij die wat meer geheugen-werk verkiezen, kan ik verwijzen naar De Tien Geboden, die misschien zonder het zelf te weten, in ieder hart gegrift zijn.  In deze moderne tijd moet niemand ver zoeken : Google zet ze zò voor U op een rijtje. En op rijm.
Ooit komen de Darwinisten daar nog wel op. Eerst nog veel bôkes eten!

°°°



°°°

 

Geen opmerkingen: